Pazarkapı Mahallesi’nde, Hatip Camii Sokak, Kenaoğlu Sokak ve Kundupoğlu Sokak’ın çevrelediği adada, Kundupoğlu Konağı’nın kuzeyinde yer alan bu konak; 18. yüzyıl konut mimarisini yansıtır. Bahçeli, iki katlı ve iç sofalı yapıda; haremlik-selamlık ayrımı ve müştemilat düzenlemesi mevcuttur. Yığma teknikle inşa edilmiş yapı, yakın dönemdeki restorasyonla özgün niteliklerini koruyarak günümüze ulaşmıştır.
Haritada Bul
Trabzon’un Pazarkapı Mahallesi’nde, Hatip Camii Sokak, Kenaoğlu Sokak ve Kundupoğlu Sokak’ın çevrelediği ada içinde, Kundupoğlu Konağı’nın kuzeyinde konumlanan bu konak; 18. yüzyıl konut mimarisinin karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Bahçeli, iki katlı ve iç sofalı plan şemasına sahip yapı; haremlik ve selamlık bölümleriyle birlikte müştemilat birimleri dâhil edilerek büyük ölçekli konut yapısı biçiminde tasarlanmıştır.
Kesme taş, moloz taş ve ahşap malzeme ile yığma usulünde inşa edilen konak, yatık “L” biçiminde kurgulanmış bir plana sahiptir. Yapının plan düzeni, hem fonksiyonel hem de dönemsel kullanım alışkanlıklarını yansıtacak biçimde iki ayrı bölüme ayrılmıştır. Güneydeki Kundupoğlu Sokağı’na açılan bahçe kapısından giriş sağlandıktan sonra, doğuda bahçe, batı yönünde ise konak kütlesi yer almaktadır.
“L” biçiminin uzun kolu, güneyden kuzeye doğru uzanmakta olup, ön cephesine tamamen ahşap malzeme ile inşa edilen ve iki kata uyumlu şekilde yükselen hayat bölümü eklenmiştir. Bu ahşap hayat, hem işlevsellik hem de estetik açıdan yapının ana karakterini oluşturmaktadır. Öte yandan, “L”nin doğuya yönelen kısa kolunda bu hayat düzenlemesi tekrarlanmamıştır. Bu durum, yapıdaki haremlik ve selamlık bölümlerinin birbirine bitişik olsa da bağımsız kullanım kurgusuna sahip olduğunu göstermektedir.
Zemin ve üst kattaki tüm odaların doğrudan hayat bölümüne açılması sayesinde konut planı içinde doğal bir dolaşım sağlanmakta, karmaşık bağlantılara ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu yönüyle konak, Anadolu’da özellikle sıcak bölgelerde sıkça rastlanan hayatlı ev tipinin, Trabzon gibi Karadeniz iklimine sahip bir bölgede geç döneme kadar varlığını sürdürdüğünü göstermesi bakımından önem arz etmektedir.
Kırma çatı ile örtülen yapının düz ahşap tavanları, yine ahşap merdivenleri ve yalın fakat uyumlu cephe elemanları, dönemin yerel konut mimarisinde tercih edilen malzeme ve biçim anlayışını yansıtmaktadır. Yapı, yakın dönemde geçirdiği başarılı bir restorasyon süreci sayesinde mimari değerini koruyarak günümüze ulaşmıştır.