Kahya Yahya Konağı, Çömlekçi Mahallesi'nde yer almakta olup, 19. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir. Bağımsız hamamı da olan üç katlı teraslı konak, nitelikli ahşap işçiliği yanında sütunlu girişi, giriş bölümü çıkması ve oda tefrişatı ile dönemin geleneksel Trabzon konağı sınıflandırmasının tipik bir örneğidir.

Çömlekçi Limanı iskelesinin sorumlusu kahyaya ait olan Kahya Yahya Konağı, mahallenin en bilinen meskenlerindendir. Bağımsız hamamı da olan üç katlı teraslı konak, nitelikli ahşap işçiliği yanında sütunlu girişi, iç sofa çıkması ve oda tefrişatı ile dönemin geleneksel Trabzon konağı sınıflandırmasının tipik bir örneğidir.

Mahallenin ana dokusunu oluşturan Kahya Yahya Konağı gibi evler, tarihsel süreç içerisinde meydana gelen yaşanmışlıkları, çok kültürlü kent kimliği ve etkileşimini yansıtır bir mimari örgü içermektedir. Çoğunlukla iki katlı olan mahalle evlerinin Kahya Yahya Konağı’nda olduğu gibi konak olarak sınıflandırılanları, üç ya da daha çok katlı olabilmektedir. Taş ve ahşap bileşenlerinden oluşan bu evler, yağışın fazlalığı nedeniyle geniş saçaklı ve kiremit kaplı çok yönlü kırma çatı örtü sistemleri ile tamamlanmaktadır. Zemin katlar ve nemli olan kuzey ve batı cepheler tamamen taş malzeme, rutubetin az olduğu güney ve doğu cephelerde ise dolma ya da iç mekân bölme duvarlarında olduğu gibi bağdadi örgü tekniği kullanılmıştır. Zemin katın asıl önemli olan oylumu, içerisinde ocak, hela ve odunluğun da yer aldığı, ağaç ve süs bitkileri ile hem ekolojik hem de görsel değeri olan açık bahçe ya da avlulardır. Kışlık odalar, taşlık, kiler ve zaman zaman ahır-merek birimlerinin yer aldığı zemin katlar evin haremlik bölümünü oluşturlar. Üst katlar çoğunlukla iç sofalı ve yaşam odaları ile başodanın yer aldığı katlardır. Geleneksel Anadolu ev yapısında olduğu gibi geniş ve yüksek tutulan odaların süslü ahşap tavanları yanında çiçeklik, yüklük, sedir, kerhiz/gusülhane ve kahve ocakları gibi oda elamanları klasik uygulamalardır. Mahalledeki konakların girişleri, üst kat ya da katların çıkmasını taşıyan kompozit başlıklı taş sütunlu biçimleriyle Trabzon evlerine özgü çok kültürlü etkileşimin yansımaları olarak düzenlenmişlerdir. İç sofanın yapı ana kütlesinden yaklaşık iki metre kadar ileriye çıkma yapan tasarımı, büyük boyutlu evlerin hemen hemen tamamında ortak özellik olarak 19. yüzyıl son çeyreğinin batılılaşma üslubunun tipik uygulamalarındandır.

Söylence:

Teşkilat-ı Mahsusa üyesi olduğu söylenen Kahya Yahya, Trabzon Liman İskelesi’nin kahyasıdır. Emrinde yüzlerce silahlı adamı olan Kahya Yahya’nın aynı zamanda Enver Paşa’nın adamı olduğu ve onu takıntı derecesinde savunduğu bilinmektedir. Mustafa Suphi cinayetinden sorumlu tutulan Kahya Yahya, onun eşi Maria Suphi’yi evinde esir tuttuğu anlatısı ile romanlara konu olmuştur. Trabzon’da motorlu taşıtı olan ilk kişilerden biri olan Kayha Yahya’nın misafir devlet ricaline bu aracını tahsis ettiği ve önemli bir nüfus edindiği söylenmektedir. Topal Osman tarafından Soğuksu yolunda suikaste uğradığı ve öldürüldüğü de ispat edilememiş bir gerçek olarak değerlendirilmektedir.