Rum Kilisesi, Çömlekçi Mahallesi'nde yer almakta olup, Theodore Temardhokos/Çömlekçi Kilisesi olarak da bilinmektedir. 15. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen eski kilisenin yerinde 19. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Dikdörtgen bir alan üzerine oturan kilise, üç nefli, bazilikal plan tipi göstermektedir. İşlev değişikliği yapılmayan kilise, günümüzde ibadete açık olmasa da esas yapısını korumaktadır.

Theodore Temardhokos[1]/Çömlekçi Kilisesi olarak da bilinen yapı, Çömlekçi Mahallesi’nde Çömlekçi Caddesi’nden güneye doğru uzanan Ayışığı Sokak'ın doğusunda Ortodoks Rum cemaati için 14. yüzyıl sonları 15. yüzyıl başlarında inşa edilmiş olmalıdır. Yapının yakınlarında bulunan bir çeşme üzerindeki Rumca kitabede hem Theodore Temardhokos adı hem de 1487 tarihinin okunması bu yapının isimlendirilmesi bakımından bir fikir verse de tarihi yapı için oldukça geçtir. Bu tarihlerde yapının onarım geçirmiş olabileceği akla daha yatkındır. Kilise 19. yüzyılda tamamen yenilenmiştir ve günümüze de bu hali ile gelebilmiştir. Dikdörtgen bir alan üzerine oturan kilise, üç nefli bazilikal plan tipi göstermektedir. Kuzey ve güney yönlerden girişi olan narteks bölümü, beşik tonoz ile kapatılmış yapının boyutlarıyla dengeli bir ölçüye sahiptir. İkişer sütun, birer payenin taşıdığı iki sıra halindeki yuvarlak kemerli taşıyıcı düzeninin üç nefe böldüğü naos, planın ana belirleyicisi durumundadır. Orta nefin yan neflerden daha geniş ve yüksek tutulma ilkesi burada yan neflerin lehine gelişmiştir. Bema bölümü, taşıyıcı payeler arasına atılan kuzey-güney istikametli yuvarlak kemerlerle naostan ayrılmıştır. Üçlü apsis bölümü dışarıya taşırılmış ve ana apsis vurgulanmıştır. Tonoz örtü sistemi ile kapatılan yapının yan ve orta neflerini de kapsayan kırma çatı altına alınışı son dönem onarımlarının izleri arasındadır. İşlev değişikliği yapılmayan kilise, günümüzde esas yapısını korumaktadır.

[1] Kilise için öngörülen bu isim, Trabzon’un son Metropoliti Chrístantos Filifídis tarafından 1933 yılında yazılan ve Pontus Arşivleri bilimsel dergisinin D-E cildinde neşredilen, harita, tablo ve belge ekleriyle birlikte 908 sayfayı bulan ve 1973 yılında EPM tarafından yeniden baskısı yapılan kitaptaki bilgiler ışığında belirlenmiştir. Yakınındaki çeşme üzerinde 1487 tarihi okunmuş olsa da Osmanlı fethi sonrasında bir kilisenin yapılmış olma olasılığı yoktur. Bu tarihte onarılmış olma olasılığı üzerinde durulmalıdır. Buradaki Katolik cemaatinin azalması ve Rum tebaanın bölgeye yoğun bir şekilde iskânı sonucunda var olan kilisenin Katoliklere ait olması da göz önünde bulundurulduğunda, bir Ortodoks kilisesinin yapılmasının son derece normal olduğu anlaşılacaktır. 

Konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için bkz. Chrístantos Philippides, 1973; Bostan, 1993.