Çarşı Mahallesinde Çarşı Cami'nin güneydoğusunda Terziler sokak üzerinde yer almaktadır. Kaynaklara göre 1531-1533 yılları arasında Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Trabzon ticaretinin merkez noktasında yer alan yapı, açık avlulu, revaklı ve iki katlı durumu ile tipik Osmanlı şehir içi han plan tasarımındadır. Kareye yakın planlı Taşhan günümüzde muhdes ekleme ve niteliksiz müdahalelere maruz kalsa da işlevini devam ettirmektedir.
Haritada Bul
Çarşı Mahallesi’nde Çarşı Cami’nin güneydoğusunda Terziler sokak üzerinde yer almaktadır. İskenderpaşa Bin Mustafa Bey Vakfı mülkiyetine kayıtlı olan han bu vakfiye ve diğer kaynaklara göre 1531-1533 yılları arasında Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Trabzon ticaretinin merkez noktasında yer alan yapı, açık avlulu, revaklı ve iki katlı durumu ile tipik Osmanlı şehir içi han plan tasarımındadır. Kareye yakın planlı Taşhan günümüzde muhdes ekleme ve niteliksiz müdahalelere maruz kalsa da işlevini devam ettirmektedir.
Kareye yakın bir alan üzerine oturan Taşhan, kesme ve moloz taş ile yer yer tuğla malzeme kullanılarak yığma usulünde iki katlı ve açık avlulu şehiriçi Osmanlı han planında inşa edilmiştir. Kuzey cephesinde bulunan tek girişinin her iki yanında sokağa açılan dükkanlar sıralanır. Ortada bulunan açık avlusu zemin katın giriş cephesi haricinde revaklarla çevrilidir. Zemin kat revaklarının arkasında güney ve batı yönünde odalar sıralanırken, doğu yönünde ahır olduğu düşünülen mekanlar bulunur. Revakların kuzey ve güney yönünde bulunan kesme taş merdivenlerden çıkılan üst katta ise revakların arkasında dört yönde odalar sıralanır. Ayrıca bu katta kuzey cephesine bakan bir de mescit bulunur. Her iki katta da odaların hem dışa hem de revaklara bakan pencereleri vardır. Ayrıca odaların her birinde ocak ve nişler yer alır. Kaba yonu taştan örülmüş beden duvarları ortalama 80 cm kalınlığındadır. Cephelere düzensiz olarak yerleştirilen kare formlu küçük pencereleri ince yonu taş sövelerle çevrilidir. Revakların tuğla örgülü beşik kemerlerini taşıyan ince yonu taş ayaklar ise yaklaşık 80 cm boyutlarında kare kesitlidir. Bu ayaklar köşelerde ise L formundadır. Giriş kapısı basık kemerli, mescit kapısı ise sivri kemerlidir. Odaların revaklara bakan dikdörtgen formlu kapı ve pencerelerinde ise düz atkı taşı kullanılmıştır. Kapı ve pencerelerde ahşap kullanılırken giriş kapısı demir kaplamalı ahşaptır. Üst örtü ise mescit ve revakların mescit önünde kalan kısmında kubbe iken tüm odalar ve revaklarda beşik tonozdur. Kırma çatısı ise özgün halinde kiremitle kaplıdır. Sadeliğin ön planda olduğu Taş Han’da herhangi bir süsleme elemanı ya da bezeme yoktur.
Günümüze gelinceye kadar birçok kez onarılan Taşhan’a en büyük müdahale kuzey cephesinde olmuştur. Kuzey cephesinde bulunan dükkanlar, geç dönemlerde ön kısma eklenen sundurma biçimindeki ünitelerle sokağa doğru uzatılmıştır. Aaçık avluyu üç yönden çevreleyen revakların avluya bakan kemer açıklıkları, demir doğrama ve cam malzeme ile kapatılmıştır. Ayrıca zemin katın doğu yönünde revakların arkasında kalan ve hayvanlara mahsus olan kısımlar sonraki yıllarda bağımsız birimler olarak bölünmüş ve dükkân yapılmıştır. Hanın odalarını ısıtmak için yapılan ocakların bacaları kapatılarak dolap nişi biçimine dönüştürülmüştür. Beşik tonozla örtülü olan yapı önce kırma çatı altına alınarak kiremitle kaplanmış daha sonra da betonarmeye dönüştürülmüştür. Günümüzde tekstil ürünleri satan esnaf ve terzilerin bulunduğu yapının üst katındaki birçok odası depo olarak kullanılmaktadır.