Pazarkapı Mahallesi’nde Islahhane Caddesi üzerindeki Zeki Sokak’ta bulunan yapı, XIX. yüzyıl sonlarında inşa edilmiştir. Günümüzde kamu yapıları için ayrılan alanda kaldığı için sökülerek başka bir yere taşınmış ve restore edilmiştir. Zemin üzerine iki katlı olan bu büyük konut, Trabzon’daki Neoklasik üsluplu örnekler arasında yer alır.
Haritada Bul
Pazarkapı Mahallesi’nde, Islahhane Caddesi üzerinde Zeki Sokak’ta konumlanan yapı, mimari özelliklerine ve plan düzenine bakıldığında XIX. yüzyıl sonlarında inşa edilmiş olmalıdır. Konak, günümüzde büyük ölçekli bir kamu yapılanma projesi nedeniyle bulunduğu yerden sökülerek başka bir alana taşınmış ve restorasyon geçirmiştir. Bu süreç, Trabzon’daki restorasyon uygulamaları açısından dikkate değer bir örnek oluşturmakta; her ne kadar tam anlamıyla başarılı olamasa da yapının büyük oranda özgün nitelikleri korunmuştur.
Zemin üzerine iki normal katlı olarak inşa edilen yapı, Trabzon’daki büyük boyutlu konak tipolojisinin önemli örneklerinden biridir. Kareye yakın dikdörtgen bir taban üzerine oturtulmuş olup, doğuya yönelen ön cephesiyle dikkat çekicidir. Trabzon’un Ortahisar, Kunduracılar ve Meydan bölgelerinde rastlanan nitelikli sivil mimari örneklerine benzer biçimde, bu yapının da ön cephesinde dışa taşkın cumba yer almaktadır.
Giriş kapısı, bu cumba çıkmasının alt kısmında ve yanlardan iki oval taş merdivenle erişilen bir düzende konumlandırılmıştır. Giriş bölümü, iki yuvarlak sütun ve iki duvar dili ile taşınan açık düzeniyle Trabzon’daki diğer büyük konakları hatırlatmaktadır. Katlar arası silmeler, yapının cephe düzeninde iç mekân organizasyonunu dıştan okunabilir hale getirirken, pencere düzenlemeleri de bu etkiyi güçlendirmektedir. Dışa taşırılmış dikdörtgen pencereler, söve ve taç biçimleriyle Neoklasik döneme özgü mimari öğeler sunar. Ancak pencere denizlikleri ve taçları, restorasyon sırasında orijinal ölçü ve estetikten uzak olarak yeniden yapılmıştır.
Ön cephede yer alan cumba üzerindeki üçgen alınlıklı sundurma, dönemin konut mimarisinde yaygın olarak uygulanan bir unsurdur. Yapının orijinal kırma çatısı kiremit kaplı iken, restorasyonla birlikte metal saçla kaplanmıştır. Ayrıca yeni yapılaşma nedeniyle konağın özgün bahçesi tamamen yok olmuştur. Yapının ahşap doğrama ve tavanlarında yer alan süslemeler, özellikle cumba tavanında gözlemlenebilmektedir. Bu durum, yapının iç mekânında da benzer bezemelere sahip olduğunu düşündürmektedir.
Genel olarak değerlendirildiğinde, taşınma ve restorasyon sürecine rağmen yapının Neoklasik kimliği büyük ölçüde korunmuş; Trabzon’un geç dönem sivil mimarlık mirasına katkı sunmaya devam etmektedir.