Ortahisar Mahallesi'nde, Kuzgun Dere üzerinde yer alan tarihi su kemeri, Bizans İmparatoru Justinianus dönemine (527-565) tarihlenmektedir. Osmanlılar döneminde onarılarak hem su taşıyan hem de köprü olarak kullanılan bu yapı, günümüzde İnce Su Kemeri Köprüsü olarak bilinmektedir. Kesme ve moloz taşla inşa edilen kemer, ilk evresinde tek gözlü olup, 11 m uzunluğunda, 1,80 m genişliğinde ve vadi tabanından 8 m yüksekliktedir.
Haritada Bul
Ortahisar Mahallesi'nde, Kuzgun Dere üzerinde, Yeni Cuma Mahallesi ile Bahçecik mahallelerini birbirine bağlayan vadi içerisinde yer alan tarihi su kemeri, Bizans İmparatoru Justinianus dönemine (527-565) tarihlenmektedir. Tarihi kayıtlarda, Justinianus tarafından Aziz Eugenius adına bir su kemeri yapımından bahsedilmektedir. Bu kayıttan yola çıkarak, Kuzgundere Su Kemeri'nin bu dönemde inşa edildiği kabul edilmektedir. Osmanlı Devleti döneminde defaatle onarılarak hem su taşıyan bir kemer hem de üzerinden geçilebilen bir köprü olarak kullanılmıştır. Yakın zamanlara kadar bu işlevini sürdürdüğü eski fotoğraflardan anlaşılmaktadır. Günümüzde de varlığını devam ettiren bu kemer, İnce Su Kemeri Köprüsü olarak bilinmektedir.
Kesme ve moloz taşla inşa edilen kemerin ilk evresinde tek gözlü olduğu değerlendirilmektedir. Kireçhane ve Çukurçayır derelerinden toplanan suyu şehrin merkezindeki, özellikle Ortahisar ve daha kuzeyde kalan mahallelere taşıyan su kemeri, tek gözlü ve kemerli bir yapıya sahiptir. Sonraki onarım ve eklemelerle dört gözlü hale dönüşen köprünün doğudaki gözü daha sonradan kapatılmıştır. Kemer, 11 m uzunluğunda, 1,80 m genişliğinde ve vadi tabanından 8 m yüksekliktedir.
Kuzgun Dere Vadisi'nde yapılan 2021 yılı peyzaj düzenlemesi sırasında kalıntıları kaldırılan bir dizi yapı, yerel gazete haberlerine konu olmuştur. Derenin debisi yüksek akar su hacminin büyüklüğü, tabakhanenin bu dere üzerinde kuruluşundan anlaşılmaktadır. Dere üzerinde 20. yüzyılın başlarında bile değirmenlerin olduğu hatıralarda kayıtlıdır. Zaman zaman sel taşkınları olduğu bilinmektedir; tarihi kayıtlarda, can kaybına da sebep olan 1870’li yıllardaki sel taşkınları kaydedilmiştir.