Ortahisar ve Cumhuriyet Mahallelerini birbirine bağlayan Tabakhane Köprüsü, Kuzgun Dere üzerinde yer almaktadır. İlk olarak Roma Döneminde 1. yüzyılda inşa edilen köprü, farklı dönemlerde yapılan ekleme ve onarımlarla günümüze ulaşmıştır. Güneyde Roma Dönemi’ne ait çifte kemerli tek gözlü kısım, kuzeyde ise Akkoyunlu ve Osmanlı Dönemlerinde inşa edilen altı gözlü ulaşım bölümü yer almaktadır. Her iki bölüm bir dilatasyonla ayrılmaktadır.
Haritada Bul
Tabakhane Köprüsü, Trabzon şehir içi ulaşımında önemli bir yapıdır. Uzun Sokak güzergâhı ile doğudaki varoşları (Meydan ve çevresi), batıda Hisar ve Zağnos Köprüsü üzerinden Kabak Meydanı’na bağlayan bir güzergâhta yer almaktadır. Günümüzde Ortahisar ile Cumhuriyet Mahallelerini birbirine bağlayan bu köprü, Kuzgun Dere üzerinde konumlanmıştır.
Köprünün ilk inşa evresi, Roma Dönemi’ne, 1. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu döneme ait çifte kemerli ve tek gözlü yapı, günümüzde köprünün güney kısmında yer almaktadır. Bu bölümde, harçsız, büyük blok taşlarla ve kenetli örgü sistemiyle yapılan yapı izleri hâlen görülebilmektedir. Bizans İmparatoru Justinianus döneminde köprü genişletilmiş, ortadaki yüksek kemerli bir açıklık ve batı tarafına bir diğer kemer eklenmiştir; ayrıca bu dönemde yapı üzerinden su kemeri geçirilmiştir.
Trabzon Komnenos Krallığı Döneminde, köprü onarılarak korunmuş; Bıjışkyan’ın ifadelerine göre bu dönemde köprü, ahşap kaldıraçlı sisteme sahipti. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın bu ahşap bölümü kaldırarak, yerine kâgir mesnetli köprüyü yaptırdığı V. Usta tarafından ileri sürülmektedir. Bu yapı, köprünün kuzey kesiminde altı gözlü olarak yer almaktadır.
Osmanlı Döneminde de köprü çeşitli onarımlar geçirmiştir. 1833 yılında Trabzon Valisi Emin Muhlis Paşa tarafından esaslı bir şekilde onarılarak büyük oranda günümüzdeki hâlini almıştır. Bu süreçte köprü tabliyesi genişletilmiş, bazı eski kalıntılar temizlenmiş ve yapıya takviyeler yapılmıştır. Cumhuriyet Döneminde ise köprü yeniden elden geçirilmiş, taşıyıcı tabliyesi takviye edilmiş ve üzeri taş döşenerek güncel hâline kavuşturulmuştur.
Bugünkü Tabakhane Köprüsü, tarihsel süreçte bir araya gelen farklı inşa evrelerinin bir birleşimi olarak değerlendirilebilir. Güneyde yer alan Roma Dönemine ait çifte kemerli, tek gözlü bölüm ve kuzeydeki Akkoyunlu–Osmanlı Döneminde inşa edilen altı gözlü bölüm, köprünün iki temel yapı unsurunu oluşturmaktadır. Bu iki farklı dönem yapısı, birleşim noktasındaki bir dilatasyon derziyle ayrılmıştır. Günümüzde köprü, tek yönlü taşıt trafiğine açıktır ve işlevini sürdürmektedir.