Ortahisar Mahallesi’nde, Kanuni Parkı içerisinde, Amasya Camii Sokağı’nın batısında yer alan konak, 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarında inşa edilmiştir. Üç normal kat ve bir teras katından oluşan yapı, çıkmalı giriş cephesi ve geleneksel plan şemasıyla dikkat çeker. Murathanzade ailesine ait konak, son yıllarda restore edilmiş olup günümüzde özel bir vakıf tarafından kullanılmaktadır.
Haritada Bul
Ortahisar Mahallesi’nde, Kanuni Parkı içerisinde, Amasya Cami Sokağı’nın batısında yer alan bu konak, 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olmalıdır. Yapı, üç normal katın yanı sıra bir teras katından oluşmaktadır. Trabzon’daki geleneksel konaklarda olduğu gibi bu yapının da giriş bölümü çıkmalı olarak tasarlanmış ve dışarıya taşırılmıştır.
Kaynaklarda bu konağın bir dönem Trabzon valilerinden Vezir Abdurrahman Paşa tarafından kullanıldığı belirtilmektedir; ancak Paşa’nın Trabzon valiliği yaptığı 1757–1763 yılları, mevcut yapının inşa tarihinden oldukça erken bir döneme denk gelmektedir. Bu nedenle, aynı noktada 18. yüzyılda Paşa tarafından kullanılan başka bir yapının varlığı mümkün görünmektedir. Ayrıca, Tanzimat Dönemi öncesinde vali konaklarının hem ikamet hem de idari merkez olarak kullanıldığı da bilinmektedir.
Konağın mülkiyeti, Osmanlı döneminden itibaren Trabzon’un köklü ailelerinden biri olan Murathanzade ailesine aittir. Yapı, iç sofalı plan düzeniyle üç katlı olarak inşa edilmiştir. Ana taşıyıcı duvarlarda kesme ve moloz taş, iç bölmelerde ise bağdadi yapı tekniği kullanılmıştır. Kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir alan üzerine yerleştirilen yapının çıkmalı giriş bölümü ana aksı bozarak cephenin hareketini sağlamaktadır.
Doğuya bakan ana giriş kapısından iç sofanın bulunduğu bölüme geçilir. Sofanın batı kısmında, iki kollu ve orta sahanlıklı düz merdivenle üst katlara ulaşım sağlanır. Sofanın her iki yanında ikişer oda yer alır. Bu plan düzeni, üst iki katta da yinelenmiştir. Teras katında ise köşk odaların yer aldığı nitelikli mekânlar bulunmaktadır. Son yıllarda yapılan restorasyon ve işlev değişikliği nedeniyle iç mekânda bazı değişiklikler yapılmıştır.
Doğuya bakan ana cephe, çıkma, kat silmeleri, pencereler, saçaklar ve alınlıklarla hareketlendirilmiştir. Girişteki çıkma, iki taş sütun üzerine oturtulmuş olup, üst katlarda hem iç sofanın genişlemesini sağlamış hem de cephedeki kademeli düzenlemeye katkı sunmuştur. 19. yüzyıl sonlarında Trabzon’da yaygınlaşan bu cephe düzeninde, dışarı taşırılmış taş söveli ve basık kemerli büyük pencereler önemli bir yer tutar. Yapının geniş saçaklı çatısı kırma formda olup, kiremit kaplıdır.