Kemerkaya Mahallesi
Dönemi: 19.YY/Geç Osmanlı
Ada/Parsel: 1017/23

Kemerkaya Mahallesi`nde bulunan yapı, 1902 yılında, Trabzon'da yerleşik Rum cemaati tarafından yaptırılmış kolej (Frontistrion) türünde bir okuldur. Yapının mimarı, Atatürk Köşkü, Trabzon Sineması, Eski PTT binası gibi yapıları da tasarlayan Aleksandr Kakulidis'tir. Devletten resmi olarak izin alınarak yapıldığı arşiv belgeleri ile sabit olan yapının mimari üslubu Neoklasik sanat akımıdır. Tamamen kesme taş malzeme ile yığma tekniğinde inşa edilmiş olan bu okul binasının tasarımı ters “U” biçimindedir. Anadolu Selçuklu kervansaray mimari tasarımı olarak tanınan bu tasarım, dönemin büyük boyutlu kamu yapılarında sürekli görülen bir plandır.

Haritada Bul

Kemerkaya Mahallesi’nde, Öğretmen Mektep Sokağı’da bulunan yapı, 1902 yılında, Trabzon’da yerleşik Rum cemaati tarafından yaptırılmış kolej (Frontistrion) türünde bir okuldur. Yapının mimarı, Atatürk Köşkü, Trabzon Sineması, Eski PTT binası gibi yapıları da tasarlayan  Aleksandr Kakulidis’tir. Devletten resmi olarak izin alınarak yapıldığı arşiv belgeleri ile sabit olan yapının mimari üslubu Neoklasik sanat akımıdır. Tamamen kesme taş malzeme ile yığma tekniğinde inşa edilmiş olan bu okul binasının tasarımı ters “U” biçimindedir. Anadolu Selçuklu kervansaray mimari tasarımı olarak tanınan bu tasarım, dönemin büyük boyutlu kamu yapılarında sürekli görülen bir  plandır. 

Okulun kurulmuş olduğu yerde 17. yüzyılda inşa edilmiş olan daha küçük boyutlu azınlık mektebi bulunmaktaydı. Bu mektebin zamanla eskimesi ve öğrenci mevcuduna yeterli gelmemesi neticesinde 1898 yılında yıkılmış ve yerine 1902 yılında yeni bina inşa edilmiştir. Kayıtlardan 1682 yılında Budapeşte Atina Akademisi tarafından kurulduğu  belirtilen bu ilk dönem okulu özenle seçilmiş öğreticilerin çalıştığı nitelikli bir eğitim kurumudur. Buradan mezun olan öğrencilerin Yunanistan da dahil Avrupa'nın bir çok ülkesine öğretmen olarak atandığı bilinmektedir. 1902 yılında, büyütülerek yenilenen okul binasının avlusunda poligonal gövdeli bir şapel binasının olduğu eski fotoğraflarında görülmektedir. Birinci Dünya Savaşı yıllarında da eğitim ve öğretime devam eden okul, Kurtuluş Savaşı yıllarında kapatılarak askeri amaçlı olarak kullanılmıştır. 1923-1924 eğitim-öğretim yılında, “Trabzon Dâr-ul-Muallimîn”,  1933-1934 eğitim-öğretim yılında, Trabzon İdadisi, 1940-1941 yılında, Trabzon Erkek Öğretmen okulu, 1978 yılında, KTÜ bünyesine dahil edildi. Daha sonra Kanuni Anadolu Lisesi adıyla eğitim-öğretim işlevine devam etti.

Ters “U” biçiminde orta bahçeli okul binası tasarımındaki yapı, Neoklasik üslup özellikleriyle inşa edilmiştir. Simetri esasına dayalı olarak düzenlenen oylumları ve  cephe satıhları etkili bir görüntü oluşturmaktadır. Kat silmeleri, pencere söve ve pervazları, kapı açıklıkları, saçak kornişleri, taşıyıcı hissi verilen payeler gibi detaylarda üslubun karakteristik uygulamaları izlenebilmektedir. Kesme taş malzemenin sadeliğinde etkili bir asalet görüntü elde edilmiştir. Trabzon’da inşa edilen Levanten ailelerinin iş yerleri ve konakları ile birlikte İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerin mimari dokusu bu gibi binalarla yakalanmıştır. Yapı, dört yönlü kırma çatı ile örtülmüş ve üzeri Marsilya kiremiti ile kaplanmıştır.