Kudrettin Camii, Esentepe Mahallesi sınırları içerisinde, Kudrettin Cami Sokak ile Topçuoğlu Sokak birleşiminde kalmaktadır. Üç evreli bir inşa süreci geçiren yapı, Komnenoslar zamanında (1349-1390) İsa'nın havarilerinden St. Philippe hatırasına ithafen yaptırılmıştır. İlk evre tek nefli kubbeli bazilikal planda inşa edilmiştir. İkinci evre 1461 yılında piskoposluk kilisesi olarak işlevlendiğinde, üçüncü evre 1665 yılında camiye çevrildiğinde oluşturulmuş ve bu evrede yapılan bazı eklemeler ile günümüze ulaşmıştır.

Günümüzde Esentepe Mahallesi sınırları içerisinde, Kudrettin Cami Sokak ile Topçuoğlu Sokak birleşiminde kalan yapı, üç evreli bir inşa süreci geçirmiştir. A. Bryer bu yapının Komnenos Kralı II. John’un eşi Eudokia tarafından 1282-1301 yılları arasında yaptırıldığını ileri sürmektedir. Diğer bir tarihlendirme de Komnenos Kralı III. Alexios’un (1349-1390) kızı ve Komnenos hazinedarı John Mourouzes’in eşi Anna Kommenos tarafından İsa’nın havarilerinden St. Philippe/Philippos hatırasına ithafen yaptırıldığıdır. Kadın baniler tarafından inşa ettirilen başkent yapılarında olduğu gibi küçük bir şapel niteliğinde inşa edilen mabedin, mezar şapeli olma olasılığı üzerinde durulmalıdır. Tek nefli kubbeli bazilikal planda inşa edilen yapı, günümüze gelemeyen doğu yöne dönük tek apsis ve sonradan naosa dahil edilen batıdaki dar narteks bölümlerinden oluşmakta idi. 1461 yılında Trabzon’un Osmanlı Devleti eliyle fethi sonrasında kılıç hakkı olarak camiye çevrilen pisikoposluk kilisesi Panagia Chrysokephalos Kilisesi’nin (Büyük Fatih Camii) ardından yeni pisikoposluk kilisesi olarak bu yapı belirlenmiştir. Aynı yıllarda yapının batı tarafına orijinal şapelin kütlesi büyüklüğünde tonozlu dikdörtgen bir mekân eklenerek büyültülmüş ve Doğu Anadolu, Van Havzası, Kuzeydoğu Anadolu Hristiyan dini mimarisinin karakteristik biçimine benzer yüksek kasnaklı basık kubbe, orijinal kubbenin yerine eklenmiştir. Bu iki evresinden başka son olarak da yapının camiye çevrildiği, 1665 yılında bazı eklemeler ile günümüze ulaşmıştır. Üçüncü evresinde yapının kuzey cephesinin tamamını kapsayacak uzunlukta ve esas yapı kütlesi büyüklüğünde son cemaat yeri olarak değerlendirilen birim eklenmiş, ilk evre yapısının narteksinin güney yönünde giriş kapısı olduğunu düşündüğümüz kısım kapatılarak mihraba dönüştürülmüş ve apsis bölümünün kuzeydoğu duvarına bitişik bir de minare eklenmiştir. 

Söylence:

Philippos /Filipus (1. yy(?)-80) Hz. İsa'nın on iki havarisinden biridir. Philippos'un hayatı hakkında elimizde fazla bilgi olmasa da İsa'nın havarileri arasında önemli bir rol oynadığı ve İsa'nın öğretilerini yaymak için büyük bir azimle çalıştığı bilinmektedir. İncil’de adı geçen havarilerden biri olan Philippos, Kudüs'ün yakınlarında bir Roma antik kenti olan Betsaida'da doğmuştu ve Petrus, Andreas ve Yehezkiel'in kardeşi olan Natanael ile birlikte İsa'nın havarileri arasına katıldı. Philippos, İsa'nın mucizelerini ve öğretilerini takip ederek Hıristiyanlığın yayılmasına öncülük etmiştir. İsa'nın çarmıha gerilmesinden sonra da Hristiyanlık öğretilerini anlatmaya devam eden Philippos, Frigya'da misyonerlik faaliyetleri yürütürken, Hierapolis kentinde yaklaşık 80’li yıllarda şehit edildi. Mezarı 25 Temmuz 2011 günü Hierapolis (Pamukkale) antik kentinde, Şehitlik Tepesi'nde yapılan arkeolojik kazılarda bulunmuş ve bilim dünyasına tanıtılmıştır. Özellikle Anadolu'da Hristiyan erkek çocuklarına ve mabetlere verilen bir isim olmakla birlikte, Filip şeklinde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kitabe:

Minarenin şerefesinin kuzey cephesinde üst üste iki madolyon halinde “Maşallah” yazısı ile bu iki yazının yarısı sağında yarısı solunda olmak üzere 1296 H/1852 M tarihi yer almaktadır. Bu yapının muhtemelen onarım tarihidir.