Çarşı Mahallesinde, Çarşı Caminin güneybatısında yer alan ve halk arasında Paşa Hamamı diye anılan yapı, Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Hamamın yapılış tarihini gösteren bir kitabe olamasa da vakıf kayıtlarında Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından H.938/M.1531 yılında yaptırıldığı belirtilmektedir. Çifte hamam plan tasarımına sahip olan yapının erkekler bölümü dört eyvanlı ve halvet hücreli tipte, kadınlar bölümü ise kubbeli hamamlar türündedir. Bu planıyla Osmanlı klasik dönem hamamlarının bir benzeridir. Komnenoslar Dönemi yapılaşmasından dönüştürüldüğü gibi farklı düşüncelerin tamamı hayal ürünüdür.

Çarşı Mahallesi’nde, Paşa Hamam Sokakta, Çarşı Caminin güneybatısında, Taş Hanın da batısında yer alan ve halk arasında Paşa Hamamı diye anılan yapı, Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Aşık Mehmet yapıyı “Bazar Hamamı” olarak adlandırmaktadır. Hamamın yapılış tarihini gösteren bir kitabe olamasa da vakıf kayıtlarında Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından H.938/M.1531 yılında yaptırıldığı belirtilmektedir. Evliya Çelebi yapıyı; “İskender Paşa Hamamı çifte ve gayet müferrih (ferah) bir hamamdır” ifadesi ile tanımlamaktadır. Mimar Sedat Çetintaş ise yapının çift fonksiyonlu küçük bir hamam olduğunu, Bizans yapıları üst örtüsünü anımsatan uygulamalar da gösterdiğini ekleyerek aktarmaktadır. Lambert’in 1941 yılında yayınlanan raporunda bu hamamın özgün değerini kaybettiği, bu nedenle de yıkılarak yerine yeni bir hamamın yapılması kararı vardır. Oysa özgünlüğünü büyük ölçüde koruyan yapı, 1889, 1931 ve 1981 yıllarında onarım geçirmiş, en son 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.

Çifte hamam plan tasarımına sahip olan yapının erkekler bölümü dört eyvanlı ve halvet hücreli tipte, kadınlar bölümü ise kubbeli hamamlar türündedir. Bu planıyla Osmanlı klasik dönem hamamlarının bir benzeridir. Komnenoslar Dönemi yapılaşmasından dönüştürüldüğü gibi farklı düşüncelerin tamamı hayal ürünüdür. Doğu-batı yönünde uzanan yapı, yer yer ana aksa uymayan kırılmalar içerse de genelde dikdörtgen bir plana sahiptir. Planın batı tarafında erkekler, doğusunda da kadınlar hamamı bulunmaktadır. Erkekeler bölümüne hamamın kuzeyindeki Paşa Hamam Sokağından girilmektedir. Ana giriş kapısı ile ahşap direklerin taşıdığı ahşap kubbe feneri ile kapalı soğukluk/soyunmalık bölümüne girilir. Soğukluk bölümünün galeri biçimindeki üst kat soyunmalık odalarına kapının her iki yanındaki ahşap merdivenlerle erişilmektedir. Bu alanın kuzeydoğusundaki kapı ile dar hol biçiminde ve beşik tonozla örtülü ılıklık bölümüne girilir. Ilıklığın doğu ucunda temizlik hücresi yer almaktadır. Bu bölümün güneyinde ise hamamın dört eyvanlı halvet odalı sıcaklık bölümü yer almaktadır.

Kadınlar bölümüne ise yapının ana kütlesinin güneyinden geçen ve çok kullanılmayan sokağa açılan kapı ile erişilmektedir. Bu kapı ile kadınlar hamamının dikdörtgen biçimli soğukluk bölümüne girilmektedir. Bu bölüm de yine erkekler tarafında olduğu gibi ahşap direklerin taşıdığı çokgen kubbe fenerli bir üst örtü ile kapatılmıştır. Soyunmalığın batısında iki basamaklı bir merdivenle ulaşılan ılıklık ve temizlik hücresi diğer tarafın simetriği biçiminde burada da tekrarlanmıştır. Beşik tonozla örtülen ılıklık kısmının güneyinde erkekler bölümü sıcaklığını karşılayan kadınlar hamamı sıcaklığı, kuzey-güney yönlü iki eş kubbeyle örtülüdür. Halvet hücreli olmayan bu bölümün güneyinde esasen erkekler bölümünü de kapsayan uzun hol şeklindeki külhan bölümünün batı tarafı sonraki yıllarda ayrılarak erkekler bölümünün sıcaklığına dâhil edilmiştir. Yer yer kesme, ancak genelde moloz taş ile yığma usulüne uygun olarak inşa edilen hamam son restorasyonunu müteakiben işlevine devam etmektedir. 

Söylence:

Trabzon Valisi İskender Paşa (Doğumu bilinmiyor, ölümü 1533) Trabzon’da uzun süre müteaddit olarak valilik yapmıştır (H. 917/M. 1512 - H. 940/M. 1533). Kastamonu Ayanı Mustafa Bey 'in oğlu olan Paşa’nın ilk valiliği (1512/H. 917 - 1513/H. 918), İkinci Valiliği (1518/H. 924 - 1520/H. 926), Üçüncü Valiliği (1521/H. 927 - 1523/H. 930), Dördüncü Valiliği (1526/H. 930 - 1533/H. 940) yılları arasındadır. İskender Paşa, Şehzade Selim’in gemi ile Kefe’ye oğlu Süleyman'ın yanına gidişinin ardından görev yaptığı Kastamonu valiliğinden 1510 yılında Trabzon Valiliğine görevlendirilmiştir. İskender Paşa, M.1519/H. 925 ve M.1523/H. 930 yıllarında birer çeşme ile kendi adıyla anılan; M.1529/H. 936yılında bir Cami, M.1529/H. 936 yılında bir Medrese ve 1531/H. 937 yılında bir Hamam yaptırmıştır. İskender Paşa’nın Vakfiyesi de M. 17 Ağustos 1531/H.4 Muharrem 938 tarihinde düzenlenmiş kayda geçmiştir. Trabzon Valisi İskender Paşa, Valilikte Vezirlik rütbesi almış ilk Osmanlı devlet adamlarındandır.