Pazarkapı Mahallesi’nde, Kundupoğlu Sokak’ın güneyinde; Ziver Sokak ve Mehmet Avni Sokak ile çevrelenen ada içinde yer alan Kundupoğlu Konağı, 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Bahçeli, iki katlı ve iç sofalı plan tipine sahip yapı; haremlik-selamlık düzeninde ve müştemilatlarıyla büyük boyutludur. Kalemişi süslemeleri, bezeli ahşap tavanlarıyla dikkat çeken konak, 2020’de restore edilmiş ve yeni işlevini beklemektedir.

Kundupoğlu Konağı, Trabzon’un Pazarkapı Mahallesi’nde, kendi adını taşıyan Kundupoğlu Sokak’ın güneyinde; Ziver Sokak ve Mehmet Avni Sokak’ın çevrelediği ada içinde konumlanmaktadır. Konağın bahçesinde yer alan çeşmenin kitabesinde 1845-46 (H. 1262) tarihi yer alsa da, yapı özelliklerinden hareketle konağın 18. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. Kâgir tarzda, yığma usulle inşa edilen konak, haremlik ve selamlık bölümleri ile müştemilat yapılarıyla birlikte büyük boyutlu olarak planlanmıştır. Bahçeli, iki katlı ve iç sofalı bu yapı, zengin kalemişi bezemeleri ve süslemeli ahşap tavanlarıyla da öne çıkmaktadır.

Konak, geniş bir bahçe içinde “L” planlı bir yerleşim göstermekte olup, Karadeniz’e özgü hayatlı ev tipolojisinin nitelikli bir örneğidir. Kundupoğlu Sokağı’na açılan kuzey cephedeki bahçe kapısından girildikten sonra merdivenlerle ulaşılan büyük bahçede konak, kuzeybatı köşeye yerleştirilmiştir. Planın kuzey ve batı yönlerine müştemilat binaları, doğu yönüne ise çeşme konumlandırılarak yapı kompleksi tamamlanmıştır. Konak kütlesini oluşturan yatık “L” formunun batı yönündeki uzun kolunun önüne tamamen ahşap malzemeyle inşa edilmiş hayat bölümü yerleştirilmiştir. Bu hayatın doğuya doğru devam eden ikinci bölümünün sonradan eklendiği değerlendirilmektedir.

Her iki katta da odalar hayat bölümüne açılmakta olup bu sayede yalın fakat işlevsel bir plan kurgusu elde edilmiştir. Özellikle selamlık bölümündeki başoda gibi geniş bağımsız mekânların düzenlenmesi bu şema sayesinde kolaylaştırılmıştır. Haremlik ve selamlık bölümlerinin hayat aracılığıyla birbirine bağlanması, koridor, sofa ve merdiven gibi bağlantı elemanlarında ekonomi sağlamıştır.

Yapının iç mekân unsurları dikkat çekici bir zanaatkârlık sergilemektedir. Ahşaptan yapılmış dolap, yüklük, sekilik ve alçıdan şekillendirilmiş şerbetliklerde kullanılan eğrisel kesim teknikleri, yüksek nitelikli marangozluk geleneğini yansıtmaktadır. Bu ayrıntıların arasında yer alan duvar yüzeylerinde, Karadeniz’in duygusal iç dünyasını temsil eden çiçek motifli kalemişi süslemeler dikkat çeker. Özellikle başodanın tekne tavanı, ortasında sekizgen göbekle çevrili çıtakârî kasetleme desenleriyle oldukça gösterişlidir.

Kundupoğlu Konağı, 2020 yılında tamamlanan kapsamlı restorasyon çalışması sonrası özgün mimari kimliğine kavuşmuş olup, yeni işlevlendirme sürecini beklemektedir.