Ortahisar Mahallesi
Dönemi: Geç Osmanlı
Ada/Parsel: 110/41

Ortahisar Mahallesi’nde, Kanuni Parkı içerisinde; Zağnos Caddesi’nden girilen bölümün batısında ve sur duvarına yaslı olarak inşa edilen konak, 19. yüzyılın sonlarında yapılmıştır. Bodrum üzerine iki kat ve bir teras katından oluşan yapı, Neoklasik üslupta, çıkmalı giriş cephesi ve oval merdivenleriyle dikkat çeker. 2018 yılında restore edilen konak, günümüzde Trabzon Muhibbi Edebiyat Müzesi Kütüphanesi olarak kullanılmakta ve ziyarete açıktır.

Haritada Bul

Ortahisar Mahallesi’nde, Kanuni Parkı içerisinde; parka Zağnos Caddesi’nden girilen bölümün batı tarafında, sur duvarına yaslanmış şekilde yer alan konak, 19. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir. Günümüzde Bayraktar ailesinin mülkiyetinde bulunan yapının kim tarafından yaptırıldığı kesin olarak bilinmemektedir.

Kesme ve moloz taş malzemeyle, yığma yapı tekniği kullanılarak inşa edilen yapı; bodrum kat üzerine iki normal kat ve bir teras katından oluşmaktadır. Surların oluşturduğu sınır nedeniyle, konak güneyden kuzeye doğru daralan ve düzgün olmayan bir dikdörtgen plan üzerine oturtulmuştur. İç sofalı plan tipinde büyük boyutlu bir konaktır.

Yapının hem bodrum kat girişi hem de ana girişi doğu cephesinde, parkın açık alanına bakmaktadır. Ana girişe, iki yandan yükselen taş oval merdivenlerle ulaşılmakta, bu merdivenlerin yanındaki açıklıklardan ise bodrum katına geçilmektedir. Merdivenlerin altındaki alan, çeşme ile tamamlanmıştır. Bodrum kat, hazırlık, temizlik, depo, odunluk ve sistem odalarından oluşmaktadır.

Fevkani ana giriş kapısından ulaşılan zemin kat, iç sofalı plan düzenine sahiptir. Ortadaki geniş sofa evi ikiye ayırmakta, batı tarafında ise iki kollu, orta sahanlıklı düz ahşap merdiven yer almaktadır. Sofanın kuzeyinde, doğuya bakan büyük oda kabul salonu olarak işlevlendirilmiş; dar ve uzun bir mekân ise ıslak hacim olarak kullanılmıştır. Güneydeki büyük oda yemek salonu, batısındaki bağımsız mekân ise mutfak olarak değerlendirilmiştir. Bu plan, üst katta da sürdürülmüş; söz konusu kat yaşam alanı ve harem odaları olarak kullanılmıştır. Teras katında ise plan, kuzey ve güneyden geriye çekilerek küçültülmüş ancak alt kat planına sadık kalınmıştır. Bu katta yer alan odalar da harem amaçlı kullanılmıştır. Sonraki yıllarda yapılan işlev değişikliğiyle birlikte iç mekânda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.

Yapının mimari karakteri, Neoklasik sanat anlayışını yansıtmaktadır. Oval merdivenler, sütunlarla başlayıp örme payelerle devam eden giriş düzeni, yatay kat silmeleri, taş söveli ve dışa taşırılmış basık kemerli pencereler, balkon ve saçak kornişleri ile üçgen alınlık gibi unsurlar bu üslubun belirgin özellikleridir. Kırma çatı ile tamamlanan yapı, kiremit örtülüdür.

Bir dönem Trabzon Belediyesi’nin ek hizmet binası olarak kullanılan yapı, 2018 yılında restore edilerek Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Trabzon Muhibbi Edebiyat Müzesi Kütüphanesi” adıyla ziyarete açılmıştır. Yapı, ülkemizde farklı şehirlerde örneklerine rastlanan “müze kütüphane” konseptinin güncel ve işlevsel bir örneği olarak değerlendirilmektedir.