Hızırbey Camii, Hızırbey (Sotka) Mahallesi'nde yer almaktadır. 1562 yılında, “Eksotha Mescidi” adıyla arşiv kayıtlarından yer alan yapının, 1798 yılında yeniden yapıldığı, 1837 yılında büyük bir onarım geçirdiği kayıtlardan çıkarılabilmektedir. Kırma çatılı olan cami, sonradan kubbeli hale dönüştürülmüş olup, günümüzde tamamen yenilenmiştir.
Haritada Bul
Hızırbey (Sotka) Mahallesi'nde, Kahramanmaraş Caddesi, Sehit Pilot Mete Esat Sokak ve Barutçuoğlu Sokak'ın çevrelediği alan içerisinde yer almaktadır. Günümüzde tamamen yenilenen cami, 1562 yılında, “Eksotha Mescidi” adıyla arşiv kayıtlarında geçen yapı olmalıdır. Caminin güney cephedeki penceresi üzerinde bulunan kitabesine göre 1213 H/1798 M tarihinde yeniden yapıldığı anlaşılmaktadır. Avlu kapısının solunda bulunan abdestlik duvarı üzerindeki kitabede ise 1253 H/1837 M yılında onarım geçirdiği kayıtlıdır. Bu onarımlara ek olarak, 1859 ve 1903 yıllarındaki onarımları da kayıtlıdır. 1259 H/1842 M tarihli Vakfiye Defteri’nde “İskender Ağa Sotha Camii Vakfı” ismiyle yer alan vakfiyesi 1837 onarımından sonra düzenlenmiş olmalıdır. Günümüzdeki mevcut durumu, 1996 ve 2010 yıllarında tamamen yeniden yapıldığı zamandan kalmadır.
Mevcut mimari karakteri incelendiğinde, iki üniteden meydana gelen caminin, kesme taş malzeme kullanılarak, yığma yapım sisteminde inşa edildiği görülmektedir. Kuzey-güney istikametinde iki üniteli olarak yeniden yapılan caminin girişi batı cephesindedir. Doğu cephesinde aktif olarak kullanılmayan bir giriş kapısı daha bulunmaktadır. Kuzeybatı köşede, kesme taş malzeme ile silindire yakın çokgen gövdeli olarak yapılan minare tek şerefelidir. Caminin güneydeki ünitesi üzerindeki pencereleri, 20. yüzyıl başlarının mimari özelliklerini taşımaktadır. Beden duvarları ve serbest iki ayağın taşıdığı kubbe, dıştan sağır kemerler ile çevrili, dairesel, yüksek bir kasnağa oturmaktadır. Mihrap ise kademeli nişli olup, iki yanında yivli, dışa çıkıntılı ve bitkisel süslemeli başlıklı sütunlara yer verilmiştir.
Kitabe:
Yapının kitabeleri, güney cephesinde pencere üzerinde ve avlu kapısının solundaki abdestlik duvarında yer almaktadır.
Güney cephesinde yer alan kitabede, H.8 Rebi’u’levvel 1213 / M. 20 Ağustos 1798 tarihinde inşa edildiği ifade edilmektedir.
Avlu kapısının solundaki abdestlik duvarında yer alan kitabede, H. 1253 / M. 1837 yılında ve bunu takiben H. 1276 / M. 1859 ve H. 1321 / M. 1903 yıllarında onarım ve değişiklikler geçirdiği ifade edilmektedir.