Hamzapaşa/Küçük İmaret Camii, Gülbaharhatun Mahallesi'nde, Küçük İmaret Mezarlığı’nın batısında yer almaktadır. 18. yüzyılda inşa edilmiş mescit tarzı camilerdendir. Kırma çatılı, düz ahşap tavanlı camiler grubunda incelenen yapı, taş malzeme ve yığma usulü ile inşa edilmiştir. Caminin doğusunda bulunan mezarlık içerisindeki baldaken Hamza Paşa Türbesi ile birlikte yapılmış olmalıdır. Çok sayıda onarım geçirdiği anlaşılan cami, son olarak 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Haritada Bul
Gülbaharhatun Mahallesi'nde, güneyde Tanjant, kuzeyde Zağnos Caddesi, doğuda Hamzapaşa Sokak'ın çevrelediği adada yer alan caminin kitabesi bulunmamaktadır. Hamza Paşa Haziresi içerisinde yer alan açık türbenin içerisinde üç mezar bulunup bu mezarlardan biri Hamza Paşa’ya, diğeri Hamza Paşa’nın babası Hüseyin Bey’e, bir diğeri ise kitabesi olmadığından kim olduğu bilinmese de bir kadına aittir. Hamza Paşa’nın mezar kitabesi 1735 tarihlidir. Bu bilgi doğrultusunda, caminin 1735’den önceki bir tarihte yapıldığı düşünülmektedir. 1842-43 tarihli bir vakfiye kaydında caminin Hasan Efendi Bin Elhac Mustafa adlı bir şahıs tarafından inşa ettirildiği ve muhtemelen burada yer alan medreseye ithafen Hamza Paşa ismi ile anıldığı söylenmektedir. Günümüze gelinceye kadar birçok kez onarılan cami, en son 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Dikdörtgen bir alan üzerinde kırma çatılı, düz ahşap tavanlı cami plan tipinde inşa edilmiştir. Kesme ve moloz taş malzeme ile yığma usulünde inşa edilen cami, eğimli arazi üzerinde olduğundan fevkani bir düzenlemeye sahiptir. Cami, kareye yakın harim, son cemaat yeri ve kuzeybatı köşede, harim ile son cemaat yerinin birleşimindeki tek şerefeli minareden ibarettir. Avlu içerisine alınan caminin fevkani son cemaat yerine çift yönlü, taş merdivenlerle çıkılmaktadır. Son cemaat yeri, kare kesitli altı ahşap sütunun taşıdığı beş gözden meydana gelir. Son cemaat yerinin altında bulunan bodrum kata kuzeydoğu ve kuzeybatı köşelere yakın noktadaki merdivenler ile inilir. Burası, günümüzde kadınlara mahsus olarak ayrılmıştır. Ahşap tavanla örtülü son cemaat yerinin ortasındaki kapı ile harime girilir. Harimin üzeri dört omuz kırma çatılıdır. Harimin kuzeyinde kare kesitli serbest iki ahşap sütunun taşıdığı mahfil vardır. Söz konusu sütunlar mahfil katı boyunca uzayıp tavana ulaşmaktadır. Mahfile, son cemaat yerinin batısında yer alan ahşap merdivenden çıkılmaktadır.
Beden duvarlarında ahşap hatıllı kaba yonu taş işçiliği görülen caminin batı cephesinde bir diğer cephelerde ikişer pencere açıklığı ile aydınlatılan fevkani harim oldukça ferahtır. Harim duvarları sıvanıp boyanmıştır. Çıtakâri tavan tamamen yenilenmiştir.
Hamza Paşa Camii’nin minaresinde şerefe altında, iç içe geçmiş ok ucu, prizmatik üçgen, saç örgü ve mukarnas benzeri motiflerinden oluşan süsleme kuşakları bulunmaktadır. Oldukça sade olan mihrap nişinde bulunan yaldız renkli yarım daireler, minberde bulunan palmet motiflerinden oluşan süslemeler iç mekanı zenginleştirmektedir. Harim doğu, batı ve güney duvara, bakır malzemeli madalyonlar asılmıştır. Harim tavanının yüzeyi kademeli olarak çökertilerek iç içe geçmiş kare formlardan oluşan tavan göbeği elde edilmiştir. Sarkıt şeklindeki “S’’ formlarıyla çevrelenen göbek dışındaki tüm tavan yüzeyi ince çıtalar vasıtasıyla dar ve uzun dikdörtgen formlara ayrılmıştır. Mahfil tavanındaki tavan göbeklerinde doğuda olanı içi içe geçmiş kare ve sekizgenlerden, batıda olanı ise yine iç içe geçmiş dikdörtgen ve sekizlerden oluşur. Doğu yöndeki göbeğin ortasında çiçek benzeri motif yer alırken, batı yöndekinde bir yıldız ve iki hilal motifi yer alır.
Kitabe:
Yapının inşa ve onarım kitabesi bulunmamasına rağmen son cemaat yerinin sol taraftaki duvarına gömülü, taş üzerine iki satır sülüs yazı ile yazılmış kitabesi mevcuttur.
1- Kıyam kimin içindir, dediler, ben de sana şunu söyledim:
2- Allahu Teala’ya ebedi olarak şükürle hamdetmem için.