Gazipaşa Mahallesi
Dönemi: Geç Osmanlı
Ada/Parsel: 234/20

Tevfik Serdar Kültür ve Sanat Merkezi, Gazipaşa Mahallesi'nde Uzun Sokak üzerinde yer almaktadır. Üzerindeki kitabesine göre 1898 yılında karma yapılar grubunda inşa edilen ticari yapı, uzun süre Merkez Bankası Binası olarak kullanılmış olup, günümüzde Tevfik Serdar Kültür Merkezi olarak kullanılmaktadır. Bina, mimari açıdan Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemi izlerini taşımaktadır. İşyeri olarak tasarlanan zemin katın üzerinde iki normal ve bir de teras katından oluşmaktadır.

Haritada Bul

Tevfik Serdar Kültür ve Sanat Merkezi, Kemerkaya Mahallesi’nde Kahramanmaraş Caddesi, Kunduracılar Caddesi, Hüsnü Aybay Sokağı ve Ziyad Nemli Sanat Sokağı’nın çevrelediği adanın içinde yer almaktadır. Giriş kapısı üzerindeki latin rakamlarla yazılı olan kitabesine göre 1898 yılında yaptırılmıştır. Trabzon'un tarihi ve mimari dokusunu belirleyen önemli yapılar arasında yer alan bina, uzun bir süre Merkez Bankası Binası olarak kullanılmıştır. Günümüzde Tevfik Serdar Kültür Merkezi adı ile faaliyet gösteren yapı Trabzon’da özellikle ticaretin yoğun olduğu cadde ve sokaklarda sıkça karşılaştığımız karma yapı grubunda inşa edilmiştir. Zemin katı işyeri, üst katları ise ikametgâha mahsus olarak tasarlanmıştır. Neo Rönesans ya da Neo Klasik sanat üslubu özelliği gösteren yapı simetri esasına dayanan bir plan şeması göstermektedir. 1980’li yıllardaki bakımsızlığı ve fiziksel eskimesi 1990’lı yıllarda yapılan kapsamlı restorasyon ile düzeltilmiştir. Kesme ve kaba yonu taş malzeme ile yığma usulünde, bodrum üzerine üç katlı olarak yapılmıştır. 

Uzun Sokağa bakan at nalına yakın yuvarlak kemerli tepe penceresi ile ana giriş kapısı, büyük ve gösterişlidir. Dikdörtgen kapı açıklığının düz lentosunu iki yanda kare kesitli sütunlar taşımaktadır. Kapı açıklığının her iki yanında yalancı payelerle bölünen orta kısım, ikinci katın balkonuna kadar devam ettirilerek vurgulanmıştır. Köşelerde de uygulanan yalancı taşıyıcılar ve kat kornişleri cephenin kasetlenmesine sebep olmuştur. Kasetlenen her bir bölümdeki çifte pencereler, taç ve denizlikleriyle sövelerin dikey uzantılarına denge oluşturmaktadır. Bu çifte pencere düzeni ikinci katın orta kısmında yuvarlak kemerli kapı açıklığı ile bozulmuştur. Teras katın üçgen alınlık kısmı ile tamamlanan yapının üst örtüsü, kırma çatı biçiminde ve kiremit kaplıdır.      

Yapının iç mekân düzenlemelerinde de işlevsellik ve estetik bir arada tasarlanmıştır. Geniş ve yüksek tavanlar, mekânda ferahlık ve genişlik hissi yaratmaktadır. Ayrıca, iç mekânda kullanılan ahşap sütunlar ve kirişler, yapının tarihi dokusunu korurken, sıcak ve davetkâr bir atmosfer oluşturmaktadır. İç mekândaki süslemeler, Geç Dönem Osmanlı sanatının ince detaylarını yansıtmaktadır. Ahşap işçiliği, merdivenlerde, tavan ve dolaplarda yer yer süslemeleri de içermektedir. Oyma tekniği ile yapılmış geometrik desenler, çıtakâri tavanlarda madalyon biçiminde göbek kısımlarını süslemektedir.