Günümüze ulaşamayan Çömlekçi Tabyası, Çömlekçi Mahallesinde, 1818 yılında inşa edilen bir askeri yapıdır. Mühendis Salih Efendi'nin kontrolünde inşa edilmiştir. Taş malzeme kullanılarak planlı ve itinalı işçilik ile yapılan tabyanın etrafı hendek kazılarak daha korunaklı bir duruma getirilmiştir.

19. yüzyılın başlarında Rus donanmasının Trabzon üzerine özellikle Çömlekçi Limanı kısmından yaptığı taciz bombardımanları, yeni güvenlik tedbirlerinin uygulanmasını gerekli kılmış ve Vali Hüsrev Paşa’nın gayretleri ile şehirde belirlenen önemli savunma noktalarına tabyalar inşa edilmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivinde yer alan belgelere göre, 1818 yılında gerekli yazışmalardan sonra mühendis-i hümayunun yapı sınıfı halifelerinden Mehmed Tahir Efendi görevlendirilerek tabyaların inşasına başlanılmıştır. Pulathane, Güzelhisar, Moloz, Ayasofya Tabyaları'ndan başka, bu tarihte mühendis Salih Efendi’nin kontrolünde Çömlekçi/Som/Telli Tabya da inşa edilmiştir[1]. Havaalanı civarındaki Gamboz/Campos tabyası ile birlikte Çömlekçi Limanı Koyu’nu korumak üzere yapılan Çömlekçi Tabyası, limanın güneydoğusunda mahallenin doğu yönünde yer almaktadır. 1902 yılında tabyayı gören Feruhan Bey, doğu varoşunun sonunda, yani limanın doğu sahilinde limanı ve şehri düşman gemilerine karşı koruyan Telli Tabya denilen bir tabya olarak bahsetmektedir. Şehrin ana savunma hattını oluşturan önemli tahkimatlarından biri olan Çömlekçi Tabyası, merkezi idarenin denetimi altında planlı bir çalışmanın sonucunda inşa edilmiştir.

[1] Rus donanmasının 1807 ve 1810 yıllarındaki bombardımanları; 1791 tarihli Debbağhane Tabyası, 1791 tarihli Osman Bey/Boztepe Tabyası, yapım yılı belirlenemeyen Kavak Tabyası ile kale ve muhtelif tepelerdeki top bataryalarının yetersiz kalması üzerine sahil şeridine tabya yapılma gerekliliği doğmuştur. Güzel Hisar, Moloz (Meloz), Çömlekçi, Ayasofya Polathane, Akçaabat, Campos, Sargana, Kireçhane, Akçekale Tabyaları 1918 yılında, Faroz Tabyası ise 1837 yılında inşa edilmiştir. 

Daha ayrıntılı bilgi için bkz. Ülkü, 2012, 833-844; Babul, 2021, 215-247.