Trabzon Kemeraltı-Semerciler mevkii, Çarşı Mahallesi?nde bulunan Vakıfhan, 1781-1782 yılları arasında, Hacı Yahya oğlu Seyyid Hacı Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı kent içi han mimarisi üç katlı ve açık avlulu han örnekleri arasında yer alan yapı, zaman içerisinde çeşitli onarımlar geçirmiştir ve günümüzde halen kullanılmaktadır.

1781-1782 yılları arasında, Hacı Yahya oğlu Seyyid Hacı Abdullah tarafından yaptırılan Vakıfhan, Trabzon Kemeraltı-Semerciler mevkii, Çarşı Mahallesi’nde, Bedesten’in kuzeybatısında bulunmaktadır. 

Han, Osmanlı kent içi han mimarisi üç katlı ve açık avlulu han örnekleri arasında yer almaktadır. Dikdörtgen planlı han yapısının ana girişi birinci kat güney cephesinde bulunmaktadır. Açık avlusunun çevresinde revak ve odalar sıralanmakta, kuzey cephesinde bir eyvan bulunmaktadır. Hanın güneydoğu cephesi üst katında bir de camii (Hacı Yahya Camii) bulunmakta olup, camiye giriş güney cephesinden bir merdiven ile sağlanmaktadır. 

Uzun yıllar boyunca ayakta kalmayı başaran yapı, bu süreçte çeşitli onarımlar geçirmiştir. Bu onarımların ardından asli işlevine devam ettirilen ticari yapının, zemin katı depo olarak kullanılmaktadır. Üst katlarında farklı işler yapan esnafa ait dükkânlar bulunmaktadır. Kuzey cephesinde yer alan dükkânların zemin katlarında bulunan odalar, dükkânların ofis/depoları olarak kullanılmaktadır. Bu odaların bazıları birleştirilmiş ve cepheye açılan pencereleri de sonradan yapılan plansız müdahaleler ile kapıya dönüştürülmüştür. Yine kuzey cephesinde bulunan odalardan biri yıkılarak avluya dâhil edilmiştir. Avlunun kuzeyinde bulunan merdiven yıkılarak, yerine avlunun batı kısmında yeni bir merdiven inşa edilmiştir. Benzer şekilde birinci katta güney revakın altında bulunan merdiven yerine, avlunun batı kısmında kuzey yönüne çıkan bir merdiven yapılmıştır. Hanın güney cephesi giriş katındaki dükkânlar, günümüzde de esas yapısına uygun olarak konumlarını korurken kuzey cephesine muhdes ek bir yapı inşa edilmiş ve buraya da çeşitli dükkânlar açılmıştır. 

Kitabe:

Yapının inşa kitabesi, Gönhan’ın (Vakıfhan) güneydoğu köşesindeki yuvarlak kemerli giriş kapısı üzerinde yer almaktadır. İki satır sülüsle mermer üzerine yazılan kitabede camiyi yaptıranın Hacı Yahya oğlu Seyyid Hacı Abdullah olduğu anlaşılmaktadır.

1- Hayırlar ve iyilikler sahibi, Nakibu’l-eşraf1 kaymakamı

2- Hacı Yahya Efendi oğlu Seyyid Hacı Abdullah Sene 1196 H/1781-82 M.