Cumhuriyet Mahallesi’nde yer alan Fatih hamamı, Hacı Kasım Camii’nin batısında bulunur. Yapının kitabesi olmadığından, yapılış tarihi kesin olarak belli olmamakla beraber, Bazı kaynaklarda, Aşık Mehmed’in “Gavur Hamamı”, Evliya Çelebi’nin de “Kafir Hamamı” tanımlamalarından yola çıkılarak, 13. yüzyıl Bizans eseri olduğu ileri sürülmektedir. Haşim Karpuz ise Hamamın Türk Döneminde yapıldığını belirtmektedir. Kanaatimize göre Hamamın yerinde işlevinin aynı olmadığı değerlendirilen Komnenos Dönemi yapısı olsa da mevcut hamam erken Osmanlı Dönemi yapısıdır. 1978 yılı onarımının ardından birçok kez daha küçük çaplı tadilatlar geçiren hamam, 2008 yılında kapsamlı bir restorasyon ile günümüzdeki durumuna kavuşmuştur. Çokgen halvetli, tek fonksiyonlu hamamlar grubunda incelenen yapı, doğu-batı istikametli uzun bir dikdörtgen alana oturan sıralı bölümlerden oluşmaktadır.

Cumhuriyet Mahallesi’nde yer alan Fatih hamamı, Hacı Kasım Camii’nin batısında bulunur.  Yapının kitabesi olmadığından, yapılış tarihi kesin olarak belli olmamakla beraber, Bazı kaynaklarda, Aşık Mehmed’in “Gavur Hamamı”, Evliya Çelebi’nin de “Kafir Hamamı” tanımlamalarından yola çıkılarak, 13. yüzyıl Bizans eseri olduğu ileri sürülmektedir. Haşim Karpuz ise Hamamın Türk Döneminde yapıldığını belirtmektedir. Kanaatimize göre Hamın yerinde işlevinin aynı olmadığı değerlendirilen Komnenos Dönemi yapısı olsa da mevcut hamam erken Osmanlı Dönemi yapısıdır. 1978 yılı onarımının ardından birçok kez daha küçük çaplı tadilatlar geçiren hamam, 2008 yılında kapsamlı bir restorasyon ile günümüzdeki durumuna kavuşmuştur. Çokgen halvetli, tek fonksiyonlu hamamlar grubunda incelenen yapı, doğu-batı istikametli uzun bir dikdörtgen alana oturan sıralı bölümlerden oluşmaktadır. Hamamın en batısında oldukça büyük bir alanı kapsayan Dinlenme/Soyunmalık ve Soğukluk bölümü doğusundaki ılıklık ve sıcaklık bölümleri aynı oylumu paylaşmaktadır. Külhan bölümü ise hamamın planındaki doğu kenarı bitişiğindedir. Ahşap kubbe ile örtülü olan soyunmalık bölümü, beden duvarları dışında esas yapısını kaybetmiştir. Bu bölüm, ahşap sütunlarla taşınan sekizgen, geniş bir kasnağın, yükseldikçe daralarak bir ışık fenerine dönüştüğü ahşap bir tavanla kapatılmış kare bir mekandır. Soyunmalığın kuzey-doğu köşesinden dar bir hol biçimindeki ılıklık bölümüne; oradan da güneydeki iki bölmeli sıcaklık kısmına ulaşılmaktadır.  Küçük hacimli ılıklığın üzeri tonozla örtülüdür. Sıcaklık bölümü batı yakası boyunca, yanlarından tonozlar ile beslenen iki kubbe ile örtülü iki halvet hücresinden ve bunlara bağlı karşılarında eyvan türü iki dikdörtgen odadan oluşmaktadır. Sıcaklık bölümünün zemininde küçük bir göbek taşı bulunur. 7 adet kurnası bulunan bu bölümde, bir rivayete göre 1461 tarihinde Fatih Sultan Mehmet Trabzon’u fethettiğinde yıkanmıştır. Yıkandığı kurna, günümüze kadar muhafaza edilmiştir.

Moloztaş malzeme ile yığma usulünde inşa edilen hamamın tonozları ve kubbeleri tuğladır. Fatih hamamının, kadın ve erkekler için ayrı bölümleri bulunmamaktadır. Haftanın belli günleri kadınların kullanımına açıktır. Günümüze özgün işlevini sürdürmektedir.

Söylence:

Trabzon’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet Han’ın bu hamamda yıkandığı ve hatta su aldığı kurnanın halen muhafaza edildiği dillendirilmektedir.