Cumhuriyet Mahallesinde, Uzun Sokağın güney yakasında yer alan cami, 17. yüzyıla tarihlendirilen eski caminin 1883 yılında esaslı bir onarımı ile günümüze gelmiştir. Düz ahşap (sakıf) tavanlı cami tipolojisine sahip olan yapı, kesme ve kaba yonu taş ile yığma usulünde inşa edilmiştir. Barok taş mihrap yapının dikkat çeken mimari elemanlarındandır.

Ortahisar Mahallesi’nde Uzun Sokak ve Emekçiler Sokağı çevreleyen parselde yer alan Konak Camii’nin üzerinde inşa tarihini gösteren herhangi bir kitabe bulunmaz. Araştırmacılar tarafından 17. yüzyıla kadar indirilen caminin ilk evresi ile alakalı herhangi bir malumat yoktur. Ayıca “Kasım Ağa” tarafından yaptırıldığı yönündeki bilgilerde teyit edilmeye muhtaçtır. Caminin mevcut mimari özelliklerine bakılarak 19. yüzyılda yapıldığı değerlendirilmektedir. 1842 yılındaki vakıf kaydı, bu durumu doğrular niteliktedir. Caminin giriş kapısındaki kitabe ise 1883/84 yılında yapılan onarım sonrasında konulmuştur. 1990 ve 2008 yıllarında da onarım gören yapı, kırma çatılı, düz ahşap tavanlı (sakıflı) cami planında inşa edilmiştir.   

Konak Camii, dikdörtgen bir alan üzerine, kaba yonu ve kesme taş malzeme ile yığma usulünde inşa edilmiştir. Mütevazı boyutlarda harim, harimin önünde üç gözlü son cemaat yeri ve kuzeybatı köşedeki minareden müteşekkildir. Son cemaat yeri doğu köşede duvar diline, batı köşede minare kaidesine ve ortada da iki silindir sütuna oturan yuvarlak kemerlerle taşınmaktadır. Son cemaat yerinin batı tarafa doğru derinliği azalmaktadır.    Harimin kuzey cephesi, yuvarlak kemerli taş söveli, kapı ve simetrik iki pencere ile eklektik sanat üslubunun özelliklerini taşımaktadır. Harim kapısı, yükseltilen kitabelik ve taç kısımları ile rokoko tarzındadır. Harimde barok taş mihrap dışında yapıldığı dönemden günümüze ulaşabilen unsur maalesef yoktur. Diğer cephelerde tek sıra halindeki pencere düzeni mihrap cephesinde iki sıra düzeni ile farklılık göstermektedir. Buradaki üst sıra pencereleri ilk sıradakilerden oldukça küçük boyutludur. 

Konak Camii, inşa edildiği batılılaşma dönemi üslup özelliklerini yansıtan süslemeler ile de dikkat çekmektedir. Yuvarlak kemerli ana giriş kapısı, genel hatları ile rokoko sanat üslubu özellikleri göstermektedir. Kapının üzengi taşına kadar devam eden yalancı paye biçimindeki taş söveleri yüzeyinde, prizmal boğumlu armudi kaide üzerinde yükselen yivli sütunceleri, kompozit sütun başlıkları ile nihayetlenmektedir. Profilli yuvarlak kemerin kabartma tekniği ile süslenmiş bitki motifli kilit taşı, barok etkilidir. Kemer köşeliklerine simetrik olarak yerleştirilen kabartma teknikli, plastik bitki yaprakları, kilit taşının hareketine katılmaktadır. Yuvarlak kemer yayının kenarlarında kapının yükseltilmesini sağlayan kare gövdeli ve yivli sütunceler, plastik etkili bitki bezemeli başlıklar ile ana kompozisyona dahil olurlar. Kitabelik ve kapının taç kısmında da benzer süsleme özellikleri gözlenmektedir. Kitabeliğin kenarlarına alttaki sütun başlıklarının benzeri başlık uzatmaları eklenmiştir. Ancak bu başlıkların kıvrık ve sarmal plastik etkili bitki dalı motifleri farklıdır. Taç kısmının kenarlarında da vazoların içerisine yerleştirilen küre ve alev motifleri ile farklı çağrışımlar betimlenmiştir. Taç kısmındaki plastik etkili, völütlü ve kıvrık dolama dallar ile oluşturulan çelenk türü bitkisel süsleme, rokoko üslubunun tanımlayıcı motiflerindendir.     

Konak Camii’nin barok taş mihrabı, dış kapıdaki hareketli kompozisyonu devam ettirmektedir. Geniş tutulan mihrap nişi, yivli ve yüzeysel mukarnas kavsaralıdır. Üzeri kenger yaprağı motifleri ile süslenmiş olan armudi biçimli kaideler üzerine oturan sütuncelerin çevrelediği mihrap, yoğun bir süsleme programı göstermektedir. Tırtıklı kenger yapraklarının sarıldığı yuvarlak gövdeli sütunceler, yine plastik etkili bitki yapraklarıyla bezenmiş kompozit başlıklarla sonlandırılmıştır. Niş ile sutunceler arasındaki düz satıh, boş kalmayacak biçimde birbiriyle ilintili eğri kesim tekniği ile işlenmiş plastik etkili lotus yapraklarıyla doldurulmuştur. Lotus yapraklarının volüt oluşturan uç kısımları kompozisyonun hareket unsurunu artırmakta ve izleyiciyi etkilemektedir. Tepede güneş kursu ile nihayetlenen çelenk motifi harim kapısı ile örtüşmektedir. Güneş kursunun eklenmesi, sembolik içerikler de taşımaktadır. 

Konak Camii’nin bir diğer süsleme unsuru da taş minaresinde görülmektedir. Şerefe altlığından başlayan geometrik esaslı süsleme, korkuluklarla da devam etmektedir. Gövdenin altlık ile birleştiği noktadaki kaval silmesi ile başlayan beş sıra halindeki bordürlerin içleri farklı geometrik motiflerle doldurulmuştur. Kabartma tekniği ile yapılmış olan şerefe altlığı bordür süslemeleri alttan korkuluğa doğru; perde, dayanak, çanak, mızrak ucu ve kaz ayağı motifleri ile doldurulmuştur. Tabla biçimindeki şerefe korkulukları ise oyma tekniği ile şemse motifli panolar şeklinde bezenmiştir.

Kitabe:

Caminin giriş kapısı üzerinde iki bölüm halinde üstte küçük ve kenarları kavisli, altta büyük dikdörtgen mermer üzerine sülüsle ayet kitabe yer almaktadır.

Okunuşu:

Va’bud rabbeke hattâ ye’tiyeke’l-yakîn

Ölünceye kadar rabbine kulluk et! Hicr suresi, ayet, 99.

Selâmun aleykümü’dhulü’l-cennete bi-mâ küntümta’melûn.

Anlamı:

Melekler onların canını temizlenmiş olarak alırken:

Selam size, yaptıklarınıza karşılık haydi cennete gidin! (derler.) Nahl suresi, ayet, 32.