Boztepe Mahallesi
Dönemi: 1349-1390/Komnenos
Ada/Parsel: 426/8

Panagia Theoskepastos (Tanrının koruduğu yer) veya günümüzde Kızlar Manastırı olarak bilinen yapı, Boztepe Mahallesi'nde Muhtar Coşkun Karaağaçlı Caddesi'nde yer almaktadır. III. Aleksios Megas Komninos tarafından 1349-1390 yılları arasında, inşa edilen manastır kompleksi, iki teras üzerinde konumlanmış ve yüksek koruma duvarları ile çevrelenmiştir. Bu kompleks; kaya kilisesi, tek apsisli kilise, şapel, keşiş odaları, misafirhaneler, çan kulesi, yemek alanları ve sütunlarla çevrili, üstü küçük bir kubbeyle kapatılmış mezar (baldaken) gibi ögeleri kapsamaktadır. Kaya kilisesinin duvarlarında, Hristiyan ikonografisinin önemli sahnelerinin yer aldığı freskler ve yazıtlar bulunmaktadır. Yapı, günümüzdeki halini 19. yüzyıla kadar yapılmış olan restorasyonlarla almıştır. Farklı dönemlerde, farklı amaçlar için kullanılmış kompleks, 2014 yılında başlayan restorasyon süreci sonunda şu anda müze olarak hizmet vermektedir.

Haritada Bul

Kızlar Manastırı adı ile bilinen yapı, Boztepe Mahallesi’nin kuzeybatı yamaçlarında Muhtar Coşkun Karaağaçlı Caddesi’nde yer almaktadır. Manastır kompleksi, 1349-1390 yılları arasında, III. Aleksios Megas Komninos tarafından inşa edilmiştir. Manastır, iki teras üzerinde konumlanmış ve yüksek koruma duvarları ile çevrelenmiştir. 1843 yılında komplekse, kuzeydoğu kısmında yer alan küçük hücreler eklenmiştir. 1923 yılına kadar dini amaçlarla kullanılsa da sonradan terk edilmiş yapının özgün üst örtüsü zamanla yıpranmış ve günümüze kadar ulaşmamıştır. 1970 yılında yeni işlev kazanan yapı, çocuk hastanesi olarak kullanılmıştır. Nihayet, 1978 yılında yapının tarihî ve turistik potansiyeli fark edilerek yeniden yapılandırılmış olsa da uzun bir süre daha kullanılmamıştır. 2014 yılında başlatılmış kapsamlı restorasyon sürecinden sonra yapıda bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerden ilki olarak, güney kısımda yer alan içinde kutsal su bulunan kaya kilisesi,  onun giriş tarafındaki şapel ve birkaç hücreden oluşan yapı, zamanla genişletilmiştir.  Manastırın giriş bölümündeki yapılar ve doğu tarafındaki manastır hücreleri, ikinci terasta bulunan tek apsisli kilise ve baldaken (sütunlarla çevrili, üstü küçük bir kubbeyle kapatılmış yapı elemanı) mezar, 19. yüzyıla ait mimari unsurlardır.

Manastırın en dikkat çekici özelliklerinden biri kaya kütlesinin içerisine oyulmuş olmasıdır. Manastır kompleksi; kaya kilisesi, keşiş odaları, misafirhaneler, çan kulesi, yemek alanları gibi birimleri kapsamaktadır. Kaya kilisesinin duvarlarında, Hristiyan ikonografisinin önemli sahnelerinin yer aldığı freskler bulunmaktadır. Kaya kilisesinin içinde III. Aleksios’un, eşi Theodora ve annesi Irene'nin yazıtları ve portreleri bulunmaktadır. Kaya kilisesinin giriş kısmında bir şapel ve keşişlerin meditasyon ve ibadetle meşgul olabileceği hücreler yer almaktadır. Üst düzey din adamlarının konaklama amacıyla yapılmış metropolit konutu, manastırın genişleme sürecinde inşa edilmiştir. Kızlar Manastırı’nın 2014 yılında başlayan restorasyon sürecinde, döşeme, çatı, korkuluk ve duvarlarda yoğun bir şekilde cam malzeme kullanıldığı ve bu camların yapıya ait plan, kesit, görünüş ve oluşturulan 3 boyutlu model üzerine işlendiği görülmüştür.